Met name kleinere gemeenten zijn, bijvoorbeeld als gevolg van de decentralisatietrend, afhankelijker geworden van regionale samenwerkingen. Om de bestuurskracht in tact te houden kan er worden gekozen voor een herindeling. In het regeerakkoord 2017-2021 ‘Vertrouwen in de toekomst’ formuleren de coalitiepartijen welke rol de provincie kan hebben als het gaat om herindelingen en schaalvergrotingen.

Schaalvergrotingen

Veel kleinere gemeenten zijn voor belangrijke taken sterk afhankelijk geworden van regionale samenwerkingen. De Wet Gemeenschappelijke regelingen biedt hier de grondslag voor. Echter, een gevolg hiervan is dat de democratische controle door gemeenteraden op afstand is komen te staan. Om dit te herstellen hebben veel gemeenten, in samenspraak met de provincie, het initiatief genomen tot gemeentelijke herindeling. Het kabinet ondersteunt die beweging.

Wet Arhi

Herindelingen kunnen wenselijk zijn voor gemeenten die voor essentiële taken langjarig en in hoge mate afhankelijk zijn van gemeenschappelijke regelingen. De coalitiepartijen formuleren dat blauwdrukken van bovenaf hiervoor ongeschikt zijn. Echter, het proces helemaal van onderop laten komen levert ook niet altijd een optimaal resultaat op. Het is dan aan de provincie de herindelingsprocedure op basis van de Wet Algemene regels herindeling (Wet Arhi) te starten.