Landsmeer, Oostzaan en Wormerland zouden moeten onderzoeken of fusie met Amsterdam mogelijk is. Dat staat in een onafhankelijk adviesrapport dat de drie gemeenten lieten opstellen.

De drie buurtgemeentes van Amsterdam – Landsmeer, Oostzaan en Wormerland – worstelen al jaren met de vraag of ze een fusiepartner nodig hebben of niet. Na vijftien jaar geflirt besloten de drie gemeentes vorig jaar gezamenlijk onderzoek te doen naar de bestuurlijke mogelijkheden. De officiële resultaten van het rapport Krachtig en robuust kwamen donderdag naar buiten.

Daaruit blijkt dat de drie gemeenten een fusiepartner moeten kiezen vanwege een ‘palet aan uitdagingen dat dusdanig breed is waardoor deze niet langer zelfstandig het hoofd kunnen worden geboden’ – zoals beperkte regionale slagkracht, beperkte ambtelijke realisatiekracht en een zwakke financiële positie. De drie gemeentes hebben een ‘robuuste gemeentelijke organisatie’ nodig.

De onderzoekers vinden een fusie tussen Landsmeer, Oostzaan en Wormerland ‘onvoldoende krachtig’. Met ongeveer 290 fte zou een gezamenlijke ambtelijke organisatie vooral een optelsom blijven van drie kwetsbare organisaties, waardoor de uitvoeringskracht zwak blijft en de regionale positie nauwelijks versterkt wordt.

Geen belangstelling

De onderzoekers staan positiever tegenover een fusie met Edam-Volendam of Waterland. Met bijna 100.000 inwoners zouden de vijf gemeenten meer slagkracht hebben, wat de efficiëntie van het ambtelijk apparaat verbetert en kosten bespaart. Eén probleem: bij die gemeenten is eerder aangeklopt en elke keer bleek er geen belangstelling voor een fusie.

De kleine Waterlandse gemeenten Wormerland (16.500 inwoners), Oostzaan (10.000) en Landsmeer (11.500) liggen ingeklemd tussen Zaanstad, Purmerend en Amsterdam. Een fusie met een van deze steden kan financiële stabiliteit bieden. Voor Wormerland, Oostzaan en Landsmeer is het echt er belangrijk dat het unieke dorpskarakter behouden blijft. Amsterdam heeft hier ervaring mee, omdat de stad al verbonden is met groene, landelijke gebieden en dorpen binnen het stedelijk gebied, schrijven de onderzoekers. “Dit kan de drie gemeenten vertrouwen geven.”

In het rapport wordt aangedrongen op het zetten van een volgende stap. Een verkenning naar een fusie zou zich vooral moeten richten op de bereidheid van wethouders en burgemeesters om bestuurlijk te fuseren en de voorwaarden waaronder ze dat zouden doen.

Een burgemeester

Naast het behoud van de karakters van de gemeente moeten ook de financiën en het tijdspad van de fusie besproken worden. Een volledige bestuurlijke fusie zou betekenen dat er slechts één burgemeester, één gemeenteraad en één gemeentehuis overblijven.

De discussie over het samengaan van deze gemeenten speelt al jaren. Landsmeer heeft al eerder gesprekken gevoerd met de hoofdstad. Amsterdam staat open voor een fusie, maar alleen met een partner die er zelf volledig voor gaat. Dat is ook de strekking van de gesprekken tussen de bestuurders: jullie zijn altijd welkom, maar zoek eerst uit of wij inderdaad de juiste partner zijn.