Voor toezicht en handhaving en afvalverwerking werkt Oirschot samen met de andere Kempengemeenten. Maar voor een gezamenlijke milieustraat lonkte ze even naar Best om nu toch weer zelfstandig de eigen milieustraat te gaan updaten. En voor toerisme sluit ze aan bij de grote Eindhovense regio. Maar voor het uitventen van het eigen erfgoed gaat ze weer zelf aan de slag.
Het is het gevolg van de zogenaamde ‘thematische samenwerking’ waar de gemeenteraad het college in 2017 opdracht toe gaf. Om zoveel mogelijk als zelfstandige gemeente verder te kunnen, maar voor gemeente-overschrijdende zaken mee te kunnen liften op diverse regionale samenwerkingen.
Andere gemeenten gaven eerder al aan niet zo blij te zijn met deze Oirschotse aanpak, achter de schermen wordt daar flink over gemord. De verwijten over ‘cherry-picking’ -de voordeeltjes uit iedere samenwerking pakken maar niet delen in de gezamenlijke nadelen- zijn in het verleden ook wel eens uitgesproken. Is dat terecht? Wil Oirschot voor een dubbeltje op de eerste rang zitten en hoe lang is dat nog houdbaar?
Evalueren
Dat realiseren de politieke partijen zich nu ook, nu het piept en kraakt in de eigen organisatie. Ambtenaren hebben alleen al binnen het sociaal domein met een veelvoud aan samenwerkingen met andere gemeenten te maken. Onoverzichtelijk en niet te doen binnen een organisatie waar ook nog eens een personeelstekort is.
Vandaar dat de gemeenteraad nu aan het college vraagt om eerder te gaan evalueren op al die samenwerkingen én te bekijken hoe ze de kleine ambtelijke organisatie overeind houdt zodat de inwoner niet de dupe wordt.
,,Want daar zijn grote zorgen over”, zei Joep van de Ven (CDA) dinsdag bij de behandeling van de begroting. Door openstaande vacatures en ziekte onder ambtenaren is er veel vertraging in beantwoorden van vragen van inwoners. Nu speelt dat bij veel gemeenten, weet ook Marienette Wemelsfelder (D66), onder meer omdat ‘kleinere gemeenten minder salaris kunnen bieden’.
Fusie
Maar ‘de overheid kan niet alles oplossen’, zei Corine van Overdijk (VVD). ,,We moeten de ogen alleen niet sluiten voor de kwetsbare positie van onze organisatie. Burgers moeten begrijpen dat het zou kunnen dat Oirschot niet zelfstandig kan blijven.”
Onbespreekbaar voor De Gewone Man, stelde Biggelaar: ,,Wij zijn geen voorstander van een gemeentelijke fusie, we moeten niet te snel onze ziel verliezen. Kunnen we ambtenaren niet aantrekken en behouden door ze beter te belonen?”
Da’s nog niet zo eenvoudig, aldus wethouder financiën Ad van Beek. ,,We werken met een salarissysteem dat weer afhankelijk is van de omvang van een gemeente. Amsterdam heeft nu eenmaal meer te besteden dan Oirschot. Soms kunnen we een toelage geven bij een tijdelijke, zwaardere klus, of wanneer er voor een bepaalde functie schaarste op de arbeidsmarkt is.”
Maar burgemeester Judith Keijzers – die over personeelszaken gaat – zegde toe nog dit jaar met een stappenplan te komen om dat hele netwerk van samenwerkingen onder de loep te kunnen nemen én daarna te evalueren. ,,Er zijn stevige termen gebruikt vanavond”, doelde ze op ‘fusie en herindeling’. ,,We gaan opnieuw bekijken hoe we kunnen zorgen voor een goede dienstverlening aan onze inwoners.”