Daverend applaus klinkt er nog niet voor Mark Boumans, die het scenario van één of twee grote Achterhoekse gemeenten weer van stal haalt. Eigenlijk gooit de burgemeester van Doetinchem de knuppel in het hoenderhok. Toch krijgt Boumans ook bijval van collega’s.
Zoals van Joost van Oostrum, sinds juli 2014 eerste burger van Berkelland en daarmee de op een na langst zittende burgemeester van de acht Achterhoekse gemeenten.
,,Het is heel gezond om na twintig jaar te kijken of de Achterhoek nog de schaal heeft die past bij de uitdagingen”, vindt Van Oostrum. ,,Of dat in de toekomst één of twee gemeenten moeten worden, weet ik niet. Een Noord- en een Zuid-Achterhoek zie ik niet, maar misschien wel een West- en een Oost-Achterhoek. Het is hoe dan ook goed om dat debat weer te voeren.”
Van zeventien gemeenten naar acht
Exact twintig jaar geleden terug ontstond de huidige Achterhoek. Op 1 januari 2005 werden zeventien gemeenten samengevoegd tot de huidige acht. Sindsdien is vaker een volgende herindeling – tot één of twee Achterhoeken – ter sprake gekomen. De enige serieuze poging tot fusie ondernamen Doetinchem en Oude IJsselstreek, maar dat liep in 2013 spaak. Wel werken de acht gemeenten samen in de Achterhoek Ambassadeurs, waarin naast politici ook ondernemers en organisaties zitten. Dit samenwerkingsverband is opgezet om effectiever te kunnen werken.
Als de Achterhoek één gemeente vormt, telt die 300.000 inwoners. Daarmee zou het in één klap de grootste gemeente van Gelderland zijn en de vierde van Nederland. Een gemeente dus, waar niemand nog omheen kan.
Dat ziet ook Harry de Vries, bezig aan zijn laatste maanden als waarnemend burgemeester van Montferland, de gemeente die zich een jaar geleden weer bij de Achterhoek voegde. ,,De Achterhoek kan niet voorbijgaan aan ontwikkeling van de Liemers”, zegt De Vries. ,,Er ontstaat een grote, aantrekkelijke gemeente naast ons. Waar mensen ook graag willen werken. Terwijl wij – de acht gemeenten – juist kampen met personeelsgebrek. Ook op dat gebied zou de Achterhoek veel meer moeten samenwerken.”
‘Niet ondersneeuwen’
Ook Joris Bengevoord (sinds 2017 burgemeester van Winterswijk) wijst op de Liemers. ,,Tussen Arnhem, Nijmegen en de Achterhoek ontstaat dadelijk één grote gemeente”, zegt Bengevoord. ,,Daartoe moeten we ons verhouden, willen we niet ondersneeuwen.”
Bengevoord denkt nog niet aan samenvoeging van gemeenten. Wel aan meer samenwerking. Zelf wil hij in gesprek met Oost Gelre, Berkelland en Aalten om de voorzieningen overeind te houden. Die staan vooral in Winterswijk, met het politiebureau, de schouwburg en het ziekenhuis. ,,We moeten effectiever samenwerken”, zegt Bengevoord. ,,Maar ook is het belangrijk dat de gemeente dichtbij is, benaderbaar, herkenbaar en zichtbaar. Dat geldt ook voor de politie trouwens.”
‘In mijn raad nog geen wens tot herindeling’
Annette Bronsvoort is sinds april 2014 burgemeester van Oost Gelre en daarmee de langst zittende eerste burger in de Achterhoek. Volgens haar is de samenwerking in de regio al goed door de Achterhoek Ambassadeurs. ,,Daar moeten we mee doorgaan”, zegt Bronsvoort, die vorige week in een opinie in deze krant ook pleitte voor een betere samenwerking met name in de Oost-Achterhoek. Ze voegt eraan toe: ,,In mijn gemeenteraad en college heb ik nog geen wens tot herindeling gehoord.”
Pertinent tegen schaalvergroting is Anton Stapelkamp, sinds 2017 burgemeester van Aalten. ,,Het zou de afstand tussen burger en gemeente nog groter maken”, zegt Stapelkamp. ,,Als het gemeentehuis van de Achterhoek in Doetinchem staat, hoe moet een inwoner van Haart (buurschap bij Aalten, HH) dan een raadslid kennen en andersom? Beter samenwerken, daar is wel winst te boeken: zonder wantrouwen en elkaar wat gunnen, zoals Rotmans zegt. En vooral ons veel geroemde naoberschap overeind houden.”
Oude IJsselstreek is net de zoektocht naar een nieuwe burgemeester begonnen. In Bronckhorst is Patrick van Domburg net aangetreden. ,,Opschalen speelt in het hele land”, zegt Domburg. ,,Dus ik kan me voorstellen dat we ook in de Achterhoek deze discussie gaan voeren. Ik zie het nu al in de buurt gebeuren met de zoektocht van Doesburg om zich bij andere gemeenten aan te sluiten, zoals bij Bronckhorst.”