De provincie Zuid-Holland eist dat de gemeenten in de Leidse regio op een werkbare manier gaan samenwerken. ‘Dit mag geen tien jaar meer gaan duren’, aldus gedeputeerde Jeannette Baljeu. ‘Anders komen we vanzelf op een punt dat wij de regie op ons moeten nemen.’ Toch is een fusie van de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Voorschoten, Oegstgeest en Zoeterwoude volgens Baljeu geen doel op zich.

Daadkrachtig bestuur

Baljeu ziet de Leidse regio als één samenhangend gebied met belangrijke gedeelde opgaven en kansen, waarvoor een krachtige samenwerking nodig is. ‘Er moet iets gebeuren in de Leidse regio, daar zijn de gemeenten het zelf ook over eens’, vertelt Baljeu. ‘Dit is nodig omdat er anders grote economische kansen worden gemist.’ Zo moet de Leidse regio een tegenwicht bieden aan de krachtige metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Volgens de gedeputeerde is voor een daadkrachtig bestuur een fusie niet altijd noodzakelijk. ‘Wat je wel ziet is dat kleine gemeenten het vaak niet meer alleen redden’, aldus Baljeu. Als voorbeeld geeft ze Zoeterwoude, dat voor een groot deel afhankelijk is van Leiden. ‘Op een gegeven moment kun je de vraag stellen wat nog de meerwaarde is van zo’n zelfstandige gemeente.’

Toekomst Leidse regio

Over de toekomst van de Leidse regio wordt door de betrokken gemeenten als sinds oktober 2015 gesproken. Het lukte Leiden, Leiderdorp, Voorschoten, Oegstgeest en Zoeterwoude aanvankelijk nog om afspraken te maken over gemeenschappelijke ambities, maar het proces liep uiteindelijk stuk op de samenwerkingsvorm. Toch gaat de provincie Zuid-Holland zich voorlopig nog niet actief bemoeien met de toekomst van de Leidse regio.

Leiden wil het liefst fuseren. Dit is in de omliggende gemeenten deels of geheel onbespreekbaar. Voorschoten, Oegstgeest, Leiderdorp en Zoeterwoude zien voorlopig meer heil in een samenwerking. Vanuit de gemeenten is nu een ‘verkenner’ op pad gestuurd om te onderzoeken wat er nog mogelijk is. Ook is de bestuurlijke toekomst in de vier randgemeenten een belangrijk thema geworden voor de gemeenteraadsverkiezingen.

Eigen identiteit

Baljeu ziet dat de discussie over de bestuurlijke toekomst in essentie vaak gaat over identiteit. ‘Laten we dat nu voor zijn’, vindt ze. ‘Je hoort dan vaak: ”We willen niet fuseren want dan ben je de eigen identiteit kwijt”.’ Volgens Baljeu moet er daarom eerst gesproken worden over deze eigen identiteit. ‘Wat is dat, wat is voor ons belangrijk en hoe past dit in de toekomst in een groter geheel.’ Volgens de gedeputeerde gaat waarschijnlijk blijken dat de identiteit veel sterker verbonden is met de gemeenschap dan met het gemeentebestuur.

In de Leidse regio moeten de bestuurders, politici en inwoners zich afvragen wat de daadwerkelijke rol van hun gemeente is. ‘Het gaat niet om de grootte van een gemeente, maar om de vraag of deze krachtig genoeg is om zelf dingen te kunnen regelen’, vertelt Baljeu. Als dit niet het geval is – waardoor een gemeente altijd afhankelijk is van een samenwerkingsverband om iets te realiseren – is het de vraag wat zelfstandigheid nog waard is.

Tijdslimiet

Zolang er in de Leidse regio nog constructief gesproken wordt over de bestuurlijke toekomst gaat de provincie Zuid-Holland niet ingrijpen. Toch zit hier wel een tijdslimiet aan. Zo staat in de tussenrapportage ‘Slimmer en Sterker Bestuur 2017’ van de provincie: ‘In situaties dat ook na meerdere jaren geen overeenstemming tussen gemeenten kan worden bereikt, is de provincie aan zet om gemeenten te helpen de impasse te doorbreken.’

Bron: omroepwest.nl (Leendert Beekman)